Fatih’in Vefa ile Mesihpaşa arasında kalan dar sokaklarında yükselen Kıztaşı, İstanbul’un en az bilinen fakat en eski anıtlarından biridir. Roma İmparatoru Marcianus adına 5. yüzyılda dikilen bu sütun, şehrin geç Roma dönemi mimarisinden günümüze ulaşan ender örneklerdendir. Bugün yoğun bir semtin ortasında kalsa da, yaklaşık 1.600 yıldır yerinden kıpırdamadan İstanbul’un tarihine tanıklık eder.
Tarihçe
Kıztaşı, Geç Roma döneminde İmparator Marcianus’u onurlandırmak amacıyla yapıldı. İnşa tarihi genellikle M.S. 450–457 yılları arası olarak kabul edilir. Sütun, İstanbul’un Roma ve Bizans dönemlerinde büyük bir meydan olan “Forum Amastrianum” içinde yer alıyordu. O dönemlerde bu bölge daha geniş bir tören alanı niteliğindeydi.
Sütunun tepesinde bir zamanlar Marcianus’un bronz heykeli bulunuyordu. Heykel çok eski dönemlerde yok olmuş veya sökülmüştür. Osmanlı döneminde sütun, yangın ve depremlere rağmen yerinde kalmış; halk arasında üzerindeki figürler nedeniyle “Kıztaşı” olarak anılmaya başlamıştır.
Günümüzde hâlâ orijinal Roma kaidesi üzerindedir ve İstanbul’da kendi yerinde duran en eski anıtlardan biridir.
Mimari Özellikler
Kıztaşı, kırmızımsı renkli granitten yapılmış tek parça bir sütundur.
- Yaklaşık 17 metre yüksekliğindedir.
- Üstünde Korint tarzı bir başlık bulunur.
- Kaidesinde, Roma kudretini simgeleyen zafer tanrıçaları (Nike) ve çelenk taşıyan melek figürleri yer alır.
Bu kabartmalar, 5. yüzyıl Roma sanatının İstanbul’da korunmuş en iyi örneklerindendir.
Sütunun sağlam durmasının nedeni, altına yerleştirilmiş geniş blok taşlardan oluşan Roma temeli ve zaman içerisinde eklenen destek duvarlarıdır.
Kültürel ve Dini Önemi
Kıztaşı, hem İstanbul’un Roma mirasını hem de Bizans’ın erken siyasi tarihini yansıtan bir anıttır.
Semt halkı arasında eski yıllarda taşın üzerinde görülen figürlerin “kız” siluetine benzediği söylendiği için “Kıztaşı” adı yaygınlaşmıştır.
Ayrıca, anıtın bölgede türbeler ve tekkelerle yan yana bulunması, Osmanlı döneminde bu antik yapının saygı görerek korunmasına katkı sağlamıştır.
Ziyaret Bilgileri
- Adres: Kıztaşı Meydanı, Mesihpaşa, Fatih / İstanbul
- Ziyaret: Açık alanda, günün her saati görülebilir
- Ücret: Ücretsiz
- Ulaşım:
- Tramvay: T1 Laleli–Beyazıt duraklarından kısa yürüyüş
- Metro: Yenikapı veya Vezneciler istasyonlarından 10–12 dakika yürüme mesafesi
- Otobüs: Laleli – Ordu Caddesi çevresine gelen hatlarla kolay ulaşım
Not: Semt sokakları dar olduğu için fotoğraf çekmek istersen sütunu tam kadraja almak biraz açı arayışı gerektirir.
Yakınındaki Önemli Yerler
- Kalenderhane Camii
- Vefa Kilise Camii
- Şehzade Camii
- Bozdoğan Kemeri (Valens Su Kemeri)
- Vefa Bozacısı (tarihî mekân)
Bu bölge, Roma–Bizans–Osmanlı tarih katmanlarının iç içe geçtiği benzersiz bir yürüyüş rotası sunar.
